સંસ્કૃતિ અને વારસો

આ શહેરના લોકો દ્વારા ઘણા ધર્મોને અનુસરવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે ઘટના વિના સંવાદિતા અને સહ અસ્તિત્વની ભાવના હોય છે. જો કે, ભૂતકાળમાં એવી પરિસ્થિતિઓ છે જેમાં આ નાજુક સામાજિક ફેબ્રિક તૂટી ગયાં છે. આજે શહેરને સાંપ્રદાયિક સમાનતાનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ માનવામાં આવે છે.

ભરૂચ પ્રસિદ્ધ તીર્થ છે, તે હિંદુ પુરાણોમાં ભૃગુ તીર્થ તરીકે પણ ઓળખાય છે, તે નદી બાજુની વિશાળ સંખ્યામાં મંદિરો છે.

સ્વામિનારાયણ મંદિર

સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાય તેના વિસ્તૃત અને સુંદર મંદિરો માટે જાણીતું છે. ગુજરાતના ભરૂચ શહેરમાં પણ આ એક એવું સ્થાન છે. તે ગુલાબી રંગની રંગીન ચીજોથી બનેલું છે અને તેની ચુસ્ત ઍક્સેસ અને સ્વચ્છતા નીતિ છે તેથી તે ખૂબ સરસ લાગે છે અને સારી રીતે રાખવામાં આવે છે. ખરેખર સુંદર. પાર્કિંગ ખૂબ જ છે.

સ્વામિનારાયણ મંદિર

ગોડ્સ સિટી: અંડદ દરવાજા અને દસસમેધ ઘાટ

હું મારા બેગમાં ગૂગલ મેપ્સમાંથી પ્રિન્ટઆઉટ્સ સાથેના મારા સંશોધન પર ઉત્સાહપૂર્વક બોલ્યો, કારણ કે મને કોઈ પ્રવાસી નકશા અથવા ઉપયોગી માહિતી ઑનલાઇન મળી શકી ન હતી. ડોટેડ રસ્તે ચાલતા હું રસ્તા પર ચાલતો હતો, મને લાગે છે કે હેરિટેજ ઇમારતો અથવા જોવાલાયક સ્થળોના સ્થળો પર કોઈ સંકેતો નથી. એક ડૉલરની ઝડપે ધૂળવાળુ પીઠબળથી પસાર થતાં, એક ઢાળ મને નર્મદા નદી તરફ ઉતરે છે. નદીના કાંઠે ઘાસના મેદાનોનો એક અખંડ પ્રવાહ છે જ્યાં પશુ ચરાઈ જાય છે. જૂના કિલ્લેબંધીની કલ્પના નદીના કાંઠે મોટી છે. પુરાતત્વીય દસ્તાવેજો સાથેની ચકાસણી પછી, હું ઑનલાઇન મળી શક્યો, હું નક્કી કરું છું કે આ ઐતિહાસિક અંડાઈ દરવાજા છે, એક વખત ભવ્ય રાજમહેલ છે, અને શહેરના નવ પ્રાચીન પ્રવેશોમાંથી એક છે (ખુલ્લો સૂર્યોદય-સૂર્યાસ્ત; એન્ટ્રી મફત).

દશવેશમ ઘાટ

વામન મંદિરની ખૂબ જ નજીક સ્થિત દસસમધઢ ઘાટ, ટૂંકા ચાલનારા લોકો છે. સ્નાન ઘાટ એ એવું સ્થાન કહેવાય છે જ્યાં રાક્ષસ રાજા મહાબલિએ ઘાટનું બલિદાન આપ્યું હતું અને ઘhatને તેનું નામ આપ્યું હતું. તે પણ એવું સ્થળ માનવામાં આવે છે જ્યાં વિષ્ણુના દ્વાર અવતાર વામન, બ્રહ્માંડને ત્રણ પગલામાં માપી દે છે અને બાલીને નેધરવર્લ્ડમાં બેસવાની ફરજ પાડે છે. ભારે silted riverbed અહીં પવિત્ર સ્નાન લેવા અશક્ય બનાવે છે, પરંતુ મને કહેવામાં આવે છે કે નર્મદા ની દૃષ્ટિ માત્ર ત્રણ જીવનકાળના પાપોને ધોઈ નાખશે.

દશવેશમ ઘાટ

પૂજનીય સ્વામિનારાયણ મંદિરની છત એ રંગોની અદભૂત દલીલ છે.

આસપાસના દાંડીયા બજાર જૂના મંદિરો સાથે પથરાયેલા છે. તે પૈકી એક સુંદર સ્વામિનારાયણ મંદિર છે, જેણે 1800 ના દાયકાની શરૂઆતમાં ગુરુની યાદમાં બે સદી પહેલા બાંધ્યું હતું. ભૂમિ પરથી આવેલા કાંકરા સ્વામિનારાયણ તેમની મુલાકાત દરમિયાન બેઠેલાં મંદિરની દિવાલમાં સમાવવામાં આવ્યા છે. આગામી ગલીમાં ભૃગુ ऋશી મંદિર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભરૂચને મૂળ વૈદિક સંજ પછી ભૃગુક્ચા નામ આપવામાં આવ્યું હતું. ગ્રીક વેપારીઓએ તેનું નામ ટૂંકમાં બારીગાઝા રાખ્યું. હાલનું મંદિર મરાઠા શાસન દરમિયાન બનાવવામાં આવ્યું હતું, અથવા 1685 ની આસપાસ, પ્રાચીન માળખાના ટોચ પર જેમાં સંતનું ધરતીનું અવશેષ અસ્તિત્વમાં આવ્યું છે. તેમની સમાધિની બાજુમાં ભ્રુગુની એક મૂર્તિચિહ્ન છે.

પોર્ટ ઓફ પુન્ટી: હાજીખાન બઝાર

હું જૂના શહેરની કિલ્લેબંધીને અનુસરું છું જે અંડાઇ દરવાજાથી શરૂ થાય છે અને નદીના કાંઠે પશ્ચિમ તરફ આગળ વધે છે. હજીખાન બઝારની આસપાસના વાવાઝોડાવાળા ઘરોમાં, દરેક અન્ય ભાંગી ગયેલી ઇમારતમાં કંઈક આશ્ચર્યજનક છે. કોતરવામાં આવેલા લાકડાનું દરવાજા વિસ્તૃત વરંડાઓ દ્વારા આગળ ધરવામાં આવે છે, જેમાં સુંદર રાજધાનીઓ દ્વારા તાકાતવાળા ફુલવાળા સ્તંભો છે. ઘણા ઘરોને તાજી પેઇન્ટેડ પેસ્ટલ રંગોમાં સુંદર રીતે જાળવવામાં આવે છે, જ્યારે અન્યો મ્યુઝ્ડ બ્લૂઝ અને વાયલોઝમાં પ્રીસ્ટાઇન આર્ટ ડેકો ફેકડેસ ધરાવે છે-મને એલિસને આર્કિટેક્ચરલ વન્ડરલેન્ડમાં લાગે છે. શેરીઓમાં ભીડ નથી થતી, તેથી આજુબાજુ સૅન્ટર કરવાની મજા આવે છે.

વડપદ રોડથી એક ચોરસથી પસાર થતા, એક મૈત્રીપૂર્ણ માણસ મને સેમિ-ડિલેપિડિટેડ ગૃહોમાંથી એકની છત પર આમંત્રણ આપે છે. તેમ છતાં, તે ખૂબ અંગ્રેજી જાણતો નથી, તે કહે છે કે “ઘડિયાળ, ઘડિયાળ.” કોયડારૂપ, હું તેને છત પર સીડીની ફ્લાઇટ સુધી અનુસરું છું. હું ક્ષીણ થતી ઈંટની દિવાલમાં જોડાયેલા છાયાયંત્રના અવશેષો જોઉં છું. મારી સ્વયં નિમણુંક માર્ગદર્શિકા 12 વાગ્યે અને તેથી આગળ સ્થિતિઓને નિર્દેશ કરે છે, જે સૂચવે છે કે ત્યાં આયર્ન લાકડી હોતી હતી, જે છાયા તે બાળક હોવા પર ચોક્કસ સમય દર્શાવે છે. આખી ઇમારત ડચ ફેક્ટરી અથવા 1617 માં બાંધવામાં આવેલી ટ્રેડિંગ પોસ્ટ હતી.

મારી ચાલ ચાલુ રાખીને, હું એક અન્ય સજ્જનને મળું છું જે સ્થાનિક મસ્જિદની મુલાકાત લેવા સૂચવે છે અને ગંદકી ટ્રેકને નિર્દેશ કરે છે. હું ઓર્નેટ પોસ્ટ્સ સાથે લાકડાના દ્વાર શોધવા માટે કેટલાક છોડો દ્વારા ચઢી ત્યાં સુધી હું મસ્જિદ નથી જોતી. તે વિનમ્ર પરંતુ ભવ્ય જામા મસ્જિદ તરફ દોરી જાય છે કે પુરાતત્વવિદ્ જેમ્સ બર્ગેસે 1890 ના દાયકામાં ભરોચ, કંબે, ધોલકા, ચાંપાણીર અને મહમુદાબાદના મુહમ્મદ આર્કિટેક્ચર પર તેમની પુસ્તિકામાં વિસ્તૃત દસ્તાવેજ બનાવ્યું હતું. તેમણે તેને સડોના રાજ્યમાં શોધી કાઢ્યું અને લખ્યું કે “સુંદર કોતરણીવાળી સીટીઓ એટલી કાળી છે કે તે અદ્ભુત સમૃદ્ધિ અને તેમના પેટર્નની વિવિધતાને સંભવતઃ સંભવિતપણે સંભવ છે, જે કદાચ ભારતમાં અસમાન છે.”

જાહેર હૉલ (ડાબે) , સૂર્ય ઘડિયાળ (જમણે

ભરૂચના જૂના શહેરમાં, જાહેર હૉલ (ડાબે) ફરજા પરના બંદર તરફ દોરી જતા માર્ગ પર આવેલું છે; જોકે તે હવે ગુમ થઈ રહ્યું છે, પરંતુ લોખંડની લાકડીની છાયા 400 વર્ષીય ડચ સૂર્ય ઘડિયાળ (જમણે) પર કલાકોને ચિહ્નિત કરે છે.

જ્યારે હું જાઉં છું, ત્યારે એક ડઝન પૂજા મસ્જિદના મુખ્ય હોલની અંદર પ્રાર્થના કરે છે, જે પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવ્યું છે અને ફરીથી ઉપયોગમાં લેવાય છે. 48 માંથી કેટલાક કૉલમ અવકાશી માણસોની ચિત્ર રજૂઆત સાથે શિલ્પિત છે, જે મેં મસ્જિદમાં પહેલા ક્યારેય જોયું નથી. વિવિધ સ્રોતો ખૂબ જ અલગ બાંધકામ તારીખો આપે છે, પરંતુ બર્ગેસને લાગે છે કે તે એ.ડી. 1300 ની આસપાસ બાંધવામાં આવ્યું હોઈ શકે છે.

હિલપૉટ મસ્જિદની અંદર સ્ટેન્ડિંગ, જેણે મને ગ્રીસમાં જોયેલા મંદિરોના મંદિરોની યાદ અપાવે છે, તે કલ્પના કરવી સરળ છે કે ગ્રીક એક વખત અહીં રહેતા હતા. તેમાં પેરીપ્લસ મેરીસ એરીથ્રેઇના અનામી લેખક, એ ગ્રીક 80 ના દાયકાની એક દરિયાઈ મુસાફરી માર્ગદર્શિકા છે જે ગ્રીક નાવિક દ્વારા લાલ સમુદ્ર, પર્સિયન ગલ્ફ, માલાબાર અને કોરોમંડલ દરિયાકિનારાના નેવિગેટ કરેલા છે, અને ઘણા વર્ષો સુધી બારીગાઝમાં રહેવાનું હતું. લેખક બારીગાઝા બંદરમાં વેપાર કરાયેલા વેપારનું વર્ણન કરે છે: નિકાસમાં રત્નો, કાપડ અને મસાલાનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે આયાતમાં ધાતુ, ખાસ કરીને મૂલ્યવાન, ઇટાલિયન ફાઇન વેઇન્સ તેમજ “તેજસ્વી રંગીન કમળો એક હાથ પહોળા” હોય છે.

બજાર સ્ટ્રીટ: કોટપારસીવાડ અને કટપુર બજાર

આ એક બહુસાંસ્કૃતિક પડોશી છે, મને લાગે છે, કારણ કે આગામી બિલ્ડિંગમાં હું ગૌકવવાનું બંધ કરું છું તે પ્રભાવશાળી પરંતુ પારસી વેપારી શાપુરજી હોર્મોશી જંબુસરવાલાનું નિર્વાસિત મકાન છે. હું કોતરરસિવાડના આ ઐતિહાસિક પારસી ક્વાર્ટરની ઇચ્છા રાખું છું, સારી રીતે જાળવી રાખવામાં આવી હતી. દેખીતી રીતે શહેરની ઐતિહાસિક ઇમારતોની પસંદગીને પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે મ્યુનિસિપલ યોજના છે અને તેમને શાળાઓમાં રૂપાંતરિત કરે છે. કદાચ તેઓ પ્રવાસી મુલાકાતો માટે પણ થોડા ખોલશે.

હું મારા સ્કેચી નકશા પર માલબારી દરવાજા તરીકે ચિહ્નિત થયેલું છે તે તરફ ઉતારું છું. ત્યાં રસ્તાના તળિયે દિવાલનો મોટો ભાગ છે અને તેમાં એક અલંકાર પરંતુ ફર્લોર્ન ગેટવે છે. જ્યાં સુધી હું નિશ્ચિત કરી શકું છું, આ એકમાત્ર દરવાજો છે જે મૂળ શહેરના નવમાંથી અકબંધ રહે છે. અન્ય સ્થાનોના નામ તરીકે જ અસ્તિત્વમાં છે. ગેટ ઉપર લુમિંગ કરનારા સ્ક્વોટ ટાવર જેવા બારણું પતંગ ફ્લાયર્સ માટે એક લોકપ્રિય હેંગઆઉટ છે.

નદીઓના કિનારા

નર્મદા નદીને ઉતારી દેવામાં આવે છે અને શહેરમાંથી પાછો ખેંચાય છે. જ્યાં તે એકવાર વહેતું હતું, હવે પશુઓ ગ્રીન ગોચર પર ચરાઈ જાય છે.

હું કટપુર દરવાજાની આસપાસ ફરીથી ટેકરી પર ચઢી જઇ રહ્યો છું જ્યાં દરવાજાસ્થાન લાગે તેવું લાગે છે. તેના બદલે હું મારી જાતને કટપુર બજારમાં શોધી શકું છું, જે એક સમયે જાણીતી દુનિયામાંથી લક્ઝરી માલ વેચવા માટેનો મુખ્ય બજાર હતો. પ્રારંભિક તારીખથી ગ્રીક સિક્કાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો. બઝાર દુકાનદારોની ગીચ સાથે ભરાયેલા છે, રસોઈયુક્ત ગુજરાતી ફારસનથી ફેશનેબલ બુર્કસ માટે બધું શોધી રહ્યા છે. દૂરના અંતે એક આવરાયેલ ખોરાક બજાર (મોડી સુધી ખુલ્લું) છે જે તે જ મસાલાની તીવ્ર સુગંધ આપે છે જે ગ્રીક અને રોમન અહીં ખરીદવા માટે ગયા હતા. આજની તારીખે, સ્થાનિક નાસ્તા જેવા કે “નાયલોન ખ્મણ”, જે ચૉપ્પાના લોટથી બનેલા ઢોક્લાના ફાસ્ટ-ફૂડ વર્ઝન (તેની રચના નાયલોનની જેમ સરળ હોય) માટે રેડિમેડ મિશ્રણ મેળવે છે.

કટપુર બજારના અંતે ડાબે વળવું, હું ફરજા વિસ્તાર પહોંચ્યો જે ભરૂચના મુખ્ય બંદરોમાંનો એક હતો. મારી આઘાતજનક આશ્ચર્ય માટે, હું જ્યારે નદીને શિપિંગ માટે ઉપયોગ કરતો હતો ત્યારે તે દિવસો સાથે સંકળાયેલા મજબૂત આયર્ન બૉલર્ડ્સની શ્રેણી શોધી શકું છું. બ્રિટીશ-યુગ બંદરનું સંભવતઃ ભાગ છે, જે હવે નદીઓના વાવાઝોડુ છે. અહીં, સ્થાનિક લોકો સૂર્યાસ્તમાં લેતા તાજાં શેકેલા મગફળી પર બેસીને મંચ કરે છે.

તેને એક દિવસ બોલાવવાનું વિચારીને, હું એક ઉત્સાહજનક બિરયાની સંયુક્ત તરફ ઉભો રહ્યો છું જે મેં જોયો હતો જે અડધા પ્લેટને 40 રૂપિયા આપે છે. પરંતુ પછી, હું અચાનક જોઉં છું, મારા ઉપર ઊંચા, એક વિશાળ કિલ્લાનો. વ્યસ્ત બજારો દ્વારા હું ખૂબ જ પકડ્યો હતો, તેથી મેં આ કિલ્લેબંધીને જોયું ન હતું, તેથી જંગલો અને ઝાડ સાથે ઉગેલું હતું કે તે જંગલ માટે ખોટી રીતે કરી શકાય છે, તે બાળકો તેનાથી ઉંદરો ઉડાડવા માટે નહીં. એક માર્ગ ઉપર ચડતા, હું કિલ્લાના ટોચ પર પહોંચું છું જ્યાંથી વિસ્ટા હાસ્યાસ્પદ છે. નર્મદા અને વૃદ્ધ માણસો સૂર્યની પવનની આસપાસ બેઠા સૂર્ય, દ્રશ્ય પર કાલાતીતતાની ભાવના ઉમેરે છે.

રાજની વાર્તાઓ: ગોલ્ડન બ્રિજ અને વિક્ટોરિયા ક્લોક ટાવર

ઉત્સાહીઓને જોતા, હું 19 મી સદીના ગોલ્ડન બ્રિજને જોઉં છું, જે લગભગ દરેક ભરૂચી મને કહે છે કે તે તેમના શહેરમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રવાસન દૃશ્ય છે. અંકલેશ્વરથી ભરૂચને જોડતી સાંકડી બીમ બ્રિજ 1877-81 દરમિયાન બ્રહ્માંડના ઇજનેરો દ્વારા નર્મદા નદીને જોડવા માટે બનાવવામાં આવી હતી. તે ખૂબ ખર્ચાળ પ્રોજેક્ટ હતું કારણ કે ખાસ રસ્ટ-પ્રતિરોધક આયર્નનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો અને તેથી તેને સુવર્ણ રંગવામાં આવતો હતો. તેના પછી, બ્રિટીશરોએ અમદાવાદ અને બોમ્બેને જોડવા માટે એક રેલ્વે બ્રિજ, “ચાંદીનો પુલ” પણ બાંધ્યો.

દરિયાકાંઠાની ટેકરી પર ચડતો, હું દક્ષિણ ગુજરાત, રાયચંદ દીપચંદ લાઇબ્રેરી (9-12 એ.એમ. અને 3-6 પી.મી. ખુલ્લી, એન્ટ્રી ફ્રી) ની સૌથી જૂની લાઇબ્રેરી પર આવું છું. ચોમાસાની આજુબાજુ નમ્રતાને રોકવા માટે કદાચ નીચાણવાળા લોખંડના સ્તંભો પર ઊભી રહેવું એ ઇમારત છે. અંદરથી, મને લાગે છે કે મેં બીજી વાર જવું છે. 1858 માં બાંધવામાં આવ્યું, તેમાં ગુજરાતીમાં દુર્લભ હસ્તપ્રતો અને કેટલાક બે લાખ અન્ય પુસ્તકોનો સરસ સંગ્રહ છે. વિખ્યાત લેખક ફિરોઝ ગાંધી, જે પાછળથી જવાહરલાલ નેહરુના જમાઈ બન્યા હતા, જ્યારે તેઓ તેમના વંશના ઘર કોટપરસિવાડના ખૂણા પાસે હતા ત્યારથી તેઓ એક બાળક હતા ત્યારે અહીં આવ્યા હોત.

ગોલ્ડન બ્રિજ

બ્રિટીશ એન્જિનીયરો દ્વારા વાહનો માટે બનાવેલ ગોલ્ડન બ્રિજનું દૃશ્ય સિલ્વર જ્યુબિલી રેલવે બ્રિજ તરફ જુએ છે.

લાઇબ્રેરી નજીક, વિક્ટોરીયા ક્લોક ટાવર છે, જે હાલમાં જ મૃત બ્રિટિશ રાણી અને મહારાષ્ટ્ર ઓફ ઇન્ડિયાની યાદમાં બનાવવામાં આવી હતી. ધરતીકંપ દ્વારા નાશ પામેલા મૂળ માળખાના બધા અવશેષો ભૂમિગત છે. આ પણ સૂચવવા માટે પૂરતું છે કે તે એક ભવ્ય દૃષ્ટિ હોવી જ જોઈએ, દૂરથી દેખાશે.

આગળનો દરવાજો સિવિલ હોસ્પિટલ છે, ગરીબો દ્વારા વસવાટ કરવામાં આવેલું સાક્ષાત્કાર વિનાશ. આ ઇમારતના કાસ્ટ-આયર્ન ગેટપોસ્ટ્સ પર કોઈના નોકલ્સને ખટખડાટ કરવો એ ચોક્કસપણે યોગ્ય છે, જે લિવરપુલમાં બનાવવામાં આવી હતી અને અહીં મોકલવામાં આવી હતી. હું કેવર્નસ હૉસ્પિટલની પાછળથી અદભૂત સૂર્યાસ્ત દૃશ્યોમાંથી બહાર નીકળું છું, જે ફરજા અને કતપુર બજાર તરફ તરફ જુએ છે. ત્યાં, હોસ્પિટલના મેદાનોમાં, મને જૂના, કોતરવામાં આવેલા પત્થરો મળે છે જે વાસ્તવમાં મ્યુઝિયમમાં રહે છે.